Muhtarlık Biriminin Tarihçesi

Köşe Yazarımız Erkan Güler, muhtarlık ve görevlerine yer verdiği yazısında muhtarlık kurumunun tarihçesini anlattı.

Erkan Güler'in köşe yazısı:
                 "Önsöz
            Değerli okurlar ilk yazıma muhtarlık tarihçesi hakkında bilgi vererek başlamak istedim. Bundan sonra ki yazılarımda mahalle muhtarlarımızın röportajları, görüş-önerileri, talep ve sıkıntıları gibi değişik konuları irdeleyip sizlerle paylaşacağım.

Muhtarlık Biriminin Tarihçesi
            Günümüzde olan şekli ile Muhtarlık birimlerinin temelleri ilk olarak1829 yılında İstanbul’da atılmıştır. II.Mahmut, Yeniçeri Ocağı’nı ortadan kaldırılması sonucu Yeniçerilerin yokluğunda tehlikeye meydan vermemek ve küçük birimlerin güvenliğini koruyabilmek için muhtarlık teşkilatını kurmuştur. Bu birimlerin düzenlenmesi ise yasal olarak ilk kez 1864 yılında gerçekleşmiştir. Bu yasanın adı Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi olarak bilinmektedir. 1876 yılında yapılan İdare-i Umumiye-i Vilayet Nizamnamesi ile muhtarların görevleri daha ayrıntılı ve net bir şekilde ortaya koyulmuştur. Ancak bu yasa ile muhtarlıklar ve mahalli yönetimler ile ilgili bütün düzenlemeler yürürlükten kaldırılmış ve bunun neticesinde muhtarlık görevleri son bulmuştur.
            Mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri 1913 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanunu ile kaldırılmış olduğu halde, varlıklarını mahallelerdeki kamu hizmetlerinin bir gereği olarak 1933 yılına kadar fiilen sürdürmüşlerdir. Bu tarihde çıkartılan 2295 sayılı kanunla varlığı sona erdirilen kuruluşun görevlerini, zabıta ve belediye gibi bazı kuruluşların yapması öngörülmüştür. Ancak 10 yıllık bir uygulama mahalle muhtarlığının boşluğunun doldurulmasının mümkün olmadığı görüldüğünden, 1944 tarihli 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetlerinin Teşkiline Dair Kanun ile Kanunun uygulama şekil ve esaslarına dair 1945 tarihli tüzük çıkarılarak bugünkü şeklini almıştır. Günümüzde varlığını koruyan ve muhtarlık mahalle yönetimini düzünleyen yasa 05.04.2004 tarihinde Bakanlar Kurulu kararı ile kabul edilmiştir. Türkiye’de halen yaklaşık 53 bin muhtar bulunmaktadır."